โทนเสียง dark มันเป็นแบบไหนกันแน่.? โทนเสียง (Tone Character) ของเสียง กับโทนัล บาลานซ์ (Tonal Balance) ของเสียงเป็นอะไรที่คล้ายกัน แต่ไม่ใช่อย่างเดียวกัน คุณจะได้ยินเสียงที่มีโทนัล บาลานซ์เอนเอียงไปทางกลาง–แหลมมากกว่าทุ้ม เมื่อฟังเพลงคันทรี่บนซิสเต็มที่มีโทนัล บาลานซ์ราบเรียบ (flat frequency response) นั่นก็เพราะว่า โทนัล บาลานซ์ของเพลงแนวคันทรี่จะมีเสียงของเครื่องดนตรีที่มีความถี่เสียงไปทางย่านกลาง–แหลม มากกว่าเครื่องดนตรีที่ให้ความถี่ย่านทุ้มนั่นเอง
ตัวอย่างข้างบนนั้นพูดถึงโทนัล บาลานซ์ แต่ “โทนเสียง” คือลักษณะการปรับจูนซิสเต็มหรืออุปกรณ์เครื่องเสียงที่มีบุคลิกเสียงเอนเอียงไปทางใดทางหนึ่ง อย่างเช่น ถ้าเอนเอียงไปทางกลาง–แหลมมากกว่าทุ้ม ก็จะเรียกว่า อุปกรณ์เครื่องเสียงชิ้นนั้นมีบุคลิกของเสียง หรือโทนเสียงที่เอนเอียงไปทาง bright หรือโทนสว่าง เปิด โพลน และในทางกลับกัน ถ้าปรับจูนให้เอนเอียงไปทางทุ้มมากกว่ากลาง–แหลม ก็จะเรียกว่า อุปกรณ์เครื่องเสียงชิ้นนั้นมีบุคลิกของเสียง หรือโทนเสียงที่เอนเอียงไปทาง dark แบบนี้
อีกสัมผัสหนึ่งในการฟังที่ทำให้ผู้ฟังรู้สึกว่าเสียงที่กำลังฟังมีความสว่างโพลน นั่นคือเพลงที่มีอัตราสวิงของไดนามิก (dynamic contrast) ที่กว้างมากในย่านความถี่สูง ซึ่งอุปกรณ์เครื่องเสียงที่ปรับจูนมาโดยเน้นเปิดเผยอัตราสวิงของเสียงในย่านกลาง–แหลมมากกว่าทุ้ม คือไปทาง bright จะรับมือกับเพลงที่มิกซ์มาแนวนี้ได้ดีกว่าเครื่องเสียงที่ปรับจูนมาทาง dark และในทางกลับกัน
ถ้าอุปกรณ์ที่ใช้ฟังแทรคนี้มีโทนเสียงที่ถูกปรับจูนไปทาง dark ช่วงพีคที่ว่าคุณจะไม่รู้สึกถึงอาการที่ปลายเสียงแหลม “ดีดตัว” หรือ “แตกตัว” ออกมาด้วยความแรง ในบางอุปกรณ์ที่ปรับจูนไปทาง dark มากๆ แล้วกดเกนขยายของย่านแหลมไว้เยอะมากๆ อาจจะทำให้เสียงแหลมช่วงนี้เกิดอาการ clip ซะด้วยซ้ำไป
ผมมีวิธีตรวจสอบคุณสมบัติทางด้านบุคลิก “โทนเสียง” ของอุปกรณ์เครื่องเสียงและของชุดเครื่องเสียงอย่างง่ายๆ ว่าไปทาง dark หรือไปทาง bright ด้วยการฟังเพลงจาก 2 อัลบั้มนี้เปรียบเทียบกัน
ชุดแรกด้านบนเป็นงานเพลงแนวคลาสสิก ผลงานของค่าย Chesky Records ชื่ออัลบั้ม Great American Composer ซึ่งเพลงที่ผมใช้ทดสอบคือแทรคที่ 7 เพลง “Tropical” เป็นแทรคที่มีช่วงสวิงไดนามิกของเสียงในย่านกลาง–แหลมที่สบัดปลายเสียงอย่างรุนแรงอยู่ด้วย ตั้งแต่ นาทีที่ 1:20 เป็นต้นไปจนถึงนาทีที่ 2:10 จึงค่อยผ่อนลีลาลง
ในช่วงเวลาดังกล่าว ถ้าเป็นอุปกณ์เครื่องเสียงที่ปรับจูนเกนขยายในย่านกลาง–แหลมออกไปทาง bright มากๆ คือยกเกนขยายของย่านกลางไปถึงแหลม “สูงกว่า” ย่านเสียงทุ้มเยอะ เมื่อฟังแทรคนี้จะพบว่าสัญญาณพีคของไดนามิกในช่วงเวลาข้างต้นของแทรคนี้มีลักษณะที่แตกซ่าน จัดจ้าน และเมื่อฟังเพลงอื่นๆ ทั่วไปก็จะให้ลักษณะเสียงย่านกลาง–แหลมออกไปทางสว่างโพลนด้วย
ส่วนชุดที่สองชื่ออัลบั้ม Cafe Blue งานเพลงแจ๊สของศิลปินสาว Patricia Barber ซึ่งบันทึกและมิกซ์เสียงดดยซาวนด์เอนจิเนียร์ Jon Anderson ทำให้ซาวนด์ของอัลบั้มนี้ออกไปทางมืดสลัว คือเสียงของฉาบไฮแฮทที่ไล้ด้วยแซ่มีวอลลุ่มที่เบา เมื่อเทียบกับเสียงเบสที่ถูกขับให้เด่นออกมามากกว่า
เพลงที่ผมมักจะใช้ทดสอบคือเพลง “The Thrill Is Gone” แทรคที่ 3 เมื่อเล่นเพลงนี้ในซิสเต็มที่มีอุปกรณ์เครื่องเสียงที่ปรับจูนออกไปทาง dark คุณจะไม่ค่อยได้ยินเสียงฉาบกับไฮแฮทมากนัก ในขณะที่เสียงเบสจะถูกเน้นขึ้นมาเป็นพิเศษ แต่ถ้าคุณฟังเพลงนี้แล้วได้ยินเสียงฉาบลอยออกมาชัดมาก ในขณะที่เสียงเบสไม่ได้มีความเข้มข้นมากเป็นพิเศษ แสดงว่า อุปกรณ์เครื่องเสียงนั้นปรับจูนไปทาง bright
โดยความเป็นจริงแล้ว ผู้ผลิตอุปกรณ์เครื่องเสียงส่วนใหญ่ต่างก็พยายามปรับจูนโทนเสียงสินค้าของตัวเองให้มีความเป็นกลางมากที่สุดอยู่แล้ว แต่เนื่องจากตัวแปรมันเยอะ อีกทั้งผู้ผลิตแต่ละเจ้าไม่มีสิทธิ์รู้ได้เลยว่า อุปกรณ์เครื่องเสียงของตนจะถูกนำไปแม็ทชิ่งจัดชุดเข้ากับอุปกรณ์ของเจ้าไหนบ้าง.? มีพฤติกรรมทางไฟฟ้าเป็นอย่างไร.?
ผู้ใช้หรือนักเล่นฯ จึงต้องทำการปรับจูนด้วยการทดลองแม็ทชิ่งด้วยตัวเองแล้วเลือกอุปกรณ์มาจัดชุดให้ได้โทนเสียงตามที่ตัวเองชื่นชอบ ต้องไม่ลืมว่า ระหว่าง “bright” กับ “dark” มันมีระยะห่างที่กว้างพอสมควร บุคลิกเสียงหรือโทนเสียงที่คุณชอบอาจจะอยู่ตรงกลางระหว่างทั้งสองโทนเสียงนี้ก็ได้ หรือบางคนอาจจะชอบโทนทางเอนไปทาง bright นิดหน่อย ซึ่งทำให้โทนของเสียงออกไปทางสว่างสดใสก็ไม่ถือว่าผิด และในเวลาเดียวกัน บางคนอาจจะชอบโทนเสียงที่มีบุคลิกออกไปทาง dark มากกว่า ซึ่งมันทำให้รู้สึกถึงความลึกลับ น่าสนใจ
อย่างไรก็ดี dark หรือ bright เป็นเรื่องของโทนเสียงซึ่งเลือกได้ตามรสนิยม แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ความโปร่งใส หรือ transparency คือคุณสมบัติมาตรฐานข้อหนึ่งของ SQ หรือ Sound Quality ที่เป็นสากล ซึ่งชุดเครื่องเสียงหรืออุปกรณ์เครื่องเสียงที่ดีทุกตัวควรจะต้องมี /
********************
Transparency คืออะไร.? มีความสำคัญต่อคุณภาพเสียงมากแค่ไหน.?
คอยติดตามได้ที่ลิ้งค์นี้ | Link
