ถ้าคุณเป็นนักเล่นเครื่องเสียงมือใหม่ เกิดไม่ทันยุคอะนาลอกครองเมือง แต่อยากเล่นแผ่นเสียง คุณต้องเรียนรู้อีกมาก ผมได้รับการร้องขอมาเยอะให้เขียนแนะนำการเล่นแผ่นเสียงบ้าง ถึงจะมาช้า แต่ก็ยังดีกว่าไม่มา บทความนี้จะเป็นปฐมบทเกริ่นนำของซีรี่ย์ยาวเรื่อง “มือใหม่.. อยากเล่นแผ่นเสียง” ซึ่งเมื่อใดก็ตามที่คุณเกิดความรู้สึกมีอารมณ์ อยากเล่นแผ่นเสียง คุณต้องอ่านบทความซีรี่ย์นี้เพื่อเตรียมตัวก่อนจะเริ่มเล่นแผ่นเสียงจริงๆ
ข้อดี – ของการเล่นแผ่นเสียง
การเล่นแผ่นเสียง เป็นกิจกรรมที่ทำให้คุณมีปฏิสัมผัสกับสื่อกลางที่เก็บเพลงมากกว่าการฟังเพลงด้วยสื่อกลางประเภทอื่น เป็นอะไรที่มากกว่าแค่การฟังเพลง ด้วยปกแผ่นที่มีขนาดใหญ่พร้อมรายละเอียดที่จัดพิมพ์ไว้ให้อย่างสวยงาม ทำให้ผู้ฟังสามารถอ่านรายละเอียดของอัลบั้มได้ง่ายกว่าการอ่านจากปกแผ่นซีดี ด้วยเหตุนี้ ทำให้ผู้ฟังสามารถ “เข้าถึง” เนื้อหาสาระของเพลงที่ฟังได้อย่างลึกซึ้งมากกว่าการฟังผ่านสื่อประเภทอื่นๆ
ข้อด้อย – ของการเล่นแผ่นเสียง
อย่างแรกเป็นข้อด้อยทางเทคนิค อย่างเช่น ต้องคอยพลิกหน้าแผ่นเสียงบ่อยๆ เนื่องจากแผ่นเสียงแต่ละแผ่นบรรจุเพลงได้จำกัด และเมื่อเล่นจบแผ่นเสียง ปลายเข็มจะไหลไปหยุดสะดุดอยู่ด้านในของแผ่น ซึ่งถ้าผู้เล่นไม่รีบยกปลายเข็มขึ้นจากแผ่น เข็มจะสึกหรอ และต้องคอยเช็ดปลายเข็มบ่อยๆ ด้วยโดยเฉพาะเมื่อเล่นแผ่นเสียงเก่าๆ ที่มีฝุ่นฝังเกาะอยู่ในร่องแผ่น
เครื่องเล่นแผ่นเสียงทุกตัวต้องมีการปรับตั้งโทนอาร์มเพื่อให้ปลายเข็มอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ตั้งฉากกับร่องแผ่นจริงๆ และต้องตั้งค่าแอนตี้สเก็ตติ้งรวมถึงตั้งน้ำหนักกดปลายเข็มด้วย ซึ่งทั้งหมดนี้เกี่ยวข้องกับคุณภาพเสียงทั้งหมด นั่นคือคนเล่นฯ จะต้องมีความเข้าใจหลักการในการปรับตั้งแต่ละจุดเป็นอย่างดี นอกจากนั้น แม้จะทำการปรับตั้งทุกอย่างลงตัวแล้ว แต่เมื่อใช้งานไปสักระยะ ค่าต่างๆ ก็มีสิทธิ์ที่จะคลาดเคลื่อนไปได้ ซึ่งต้องทำการไฟน์จูนอยู่เนืองๆ ดังนั้น ผู้เล่นควรจะต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับการปรับตั้งต่างๆ ด้วย
เกี่ยวกับตัวแผ่นเสียงเองก็มีประเด็นให้คนเล่นต้องคำนึงถึงอยู่หลายข้อเหมือนกัน อย่างแรกคือ “ราคา” ของแผ่นเสียง ซึ่งถ้าคุณเป็นมือใหม่จริงๆ ต้องคิดถึงข้อนี้ให้หนัก เพราะแผ่นเสียงใหม่ๆ จะมีราคาค่อนข้างสูง การเก็บสะสมแผ่นเสียงให้มีจำนวนมากพอสำหรับการสลับฟังไม่ให้เบื่อจึงต้องใช้งบสูง จะไปค้นหาแผ่นมือสองตามร้านขายแผ่นเสียงเก่าก็อาจจะมีปัญหาเรื่องของแนวเพลงที่ฟัง ซึ่งแผ่นเสียงใช้แล้วมักจะเป็นศิลปินเก่า ซึ่งนักเล่นยุคใหม่ๆ อาจจะเกิดไม่ทัน อีกอย่าง ถ้าซื้อแผ่นเสียงเก่าที่ใช้แล้วมาฟัง คุณก็ต้องหาเครื่องล้างแผ่นมาใช้ และต้องมีเวลาในการล้างแผ่นด้วย สำหรับคนที่รักและชอบอยู่แล้ว จะรับได้กับกิจกรรมเหล่านี้แต่ถ้าไม่ชอบจริงๆ คุณจะมองว่ามันเป็นภาระ ฉนั้น ถามตัวเองให้ชัดๆ ว่าตัวคุณนั้น อยากเล่นเครื่องเสียงจริงจังหรือเปล่า.?
ไม่เล่นแผ่นเสียง ก็เหมือนกับไม่ได้เล่นเครื่องเสียง
ถ้าคุณเพิ่งก้าวเข้ามาเล่นเครื่องเสียง และกำลังละล้าละลังอยู่ว่าจะเล่นแผ่นเสียงดีมั้ย.? ผมอยากจะให้แนวคิดกับคุณอย่างหนึ่ง คือถ้าอยากจะเข้ามาเล่นเครื่องเสียงจริงๆ แล้ว ขอให้คิดว่า ถ้าคุณไม่ได้เล่นแผ่นเสียง ก็เหมือนกับขาดประสบการณ์สำคัญไปอย่างหนึ่ง จะพูดว่าเป็นนักเล่นเครื่องเสียงก็คงไม่ได้เต็มปาก อีกทั้งเครื่องเล่นแผ่นเสียงและอุปกรณ์ส่วนร่วมๆ อื่นๆ ก็มีหลายระดับราคาให้เลือกเล่น คุณสามารถเล่นแผ่นเสียงไปพร้อมๆ กับสตรีมมิ่งหรือเครื่องเล่นแผ่นซีดีได้เลย ไม่จำเป็นต้องเลือกเล่นอย่างใดอย่างหนึ่ง เพราะทั้งเครื่องเล่นแผ่นซีดี, เครื่องเล่นแผ่นเสียง และสตรีมมิ่ง ต่างก็เป็น Source หรือแหล่งต้นทางเหมือนกัน ขอให้มีแค่แอมป์กับลำโพงเท่านั้น คุณก็สามารถเล่น Source ทั้งสามชนิดได้ทั้งหมด /
********************
บทความต่อเนื่อง
– ตอนที่ ๒ > เกี่ยวกับเครื่องเล่นแผ่นเสียง
– ระหว่างหัวเข็ม MM กับหัวเข็ม MC ดี–ด้อยต่างกันอย่างไร.?
– แผ่นเสียงมีกี่ประเภท.? แบบไหนบ้าง.?